Düzentileme ve Toplumsal Düzenlilik Bakanı Vedat Bilgin, EYT ilgilendiren çalışmanın sonuç aşamasına gelindiğini ve açıklık ayında kamuoyuyla paylaşacaklarını müjdelemişti.
“4,5 MİLYON İNSANIMIZI EMEKLİ EDECEĞİZ”
Milyonlarca kişiyi ilgili düzenlemenin detayları nikbet edilirken SELIM Parti Genel Başbuğ Yardımcısı Vedat Demiröz’den sürpriz benzeri açıklama geldi. Çorum’dahi gazetecilerle bir araya gelen Demiröz, “Bizim yağız deliğimiz bu. Almanya bunu gördü. Sistemi oturttu. Tığ yıllarca politik nedenler dolayısıyla tığ bu işi oturtamadık. İyi tıpkısı uzlaşmayla 4,5 milyon insanımızı, isteyenleri mütekait edeceğiz” ifadelerini kullandı.
EYT SORUNU NASIL ORTAYA ÇIKTI VE ELAN ÖNCEKI EMEKLİLİK ŞARTLARI NASILDI?
1999 yılında yürürlükte olan 506 Dar Sosyal Sigortalar Kanununa 4447 az Kanunla eklenen arızi 81’inci maddenin (B) bendi ile 8 Ilkgüz 1999’dan ilk sigortalı olanların emekliliği doğruluk etme koşulları değiştirildi. Bu tarihten sonradan emekliliğe doğruluk koparmak üzere sigortalılık süresi ve prim aktarılma sayısının yanında, yaş koşulu da aranmaya başlandı.
Değişiklikten evvel, emekliliğe hak kazanabilmek amacıyla sigortalılık süresi ve prim periyot sayısındaki koşulların karşılanması yetiyordu. Değişiklik öncesinde kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 dönüş koşulunu hesabına getirenler zor olabiliyordu.
1999’DAKİ DEĞİŞİKLİK EMEKLİLİK KOŞULLARINI NASIL ETKİLEDİ?
1 Orak Ayı 1994’te ilk defa sigortalı kendisine çalışmaya başlayan 1 Aile 1972 doğumlu erkek işçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükteki 506 sayılı Toplumsal Sigortalar Kanununa göre 25 sene sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında emekli olabiliyordu. Yani bu işçi 25 almanak sigortalılık süresini tamamladığı 1 Orak Ayı 2019’dahi 5000 prim haset varsa gözyaşı koşulu aranmadığı için 47 yaşında zahmetli olabilecekti.
1999’daki değişikliğin ardından bir iştirakçi, çalışmaya ilk defa 1 Orak Ayı 1994’te başladığı üzere 25 yıl sigortalılık süresi, 55 yaş ve 5750 devir prim ödeme koşulunu adına getirdiğinde zor olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani kanun değişikliği ile bu işçinin emekliliği 8 yıl ötelendiği üzere 750 devir birlikte caba prim ödemesi istendi.
MEVCUT KOŞULLARDA NASIL EMEKLİ OLUNUYOR?
1 Ekim 2008’birlikte yürürlüğe giren 5510 sınırlanmış Sosyal Sigortaları ve Genel Keyif Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli yerine yükseltilirken, prim ödeme periyot sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Bandaj-Kur) ise 9000’e çıkartıldı. Kanun yürürlüğe girdiğinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan tekaütlük yaşı kademeli kendisine yükselmekte ve 2048 yılında eş ve erkek sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaşa yükselecek.
Örneğin ilk defa çalışmaya Ağustos 2022’üstelik başlayacak tıpkı can, on paralık vuzuh vermeden 7200 aktarılma çalışması halinde prim koşulunu Ağustos 2042’da namına getirecek. Ağustos 2042’bile prim koşulunu hesabına getiren koca sigortalı 64 yaşında, karı sigortalı ise 62 yaşında emekli olacak.
EYT’LİLER HANGI İSTİYOR, ÜLKÜ HAYATIYETLI KAÇ KİŞİ?
Emeklilikte yaşa takılanlar, emeklilik koşullarında 1999’de yapılan değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına akıbet verilmesini, yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim haset koşullarını sağlayıp mütekait olmayı kâm ediyor.
Nisan 2022 bakımından Içtimai Asayiş Kurumu’na (SGK) kayıtlı 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 406 bin, 4/b (Rabıt-Düzem) kapsamında 3 milyon 32 bin sigortalı bulunuyor.
Tahminlere göre, 4/a ve 4/b başlamak için mecmu 19 milyon 726 bin sigortalıdan tahminî 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.
