TBMM Başkanı Mustafa Şentop, RTÜK üyeliği tartışmasına ait, “Bu şekilde aynı kapsam henüz önce yaşanmamış. Kanun üstelik bunu öngörmemiş… Burada hangi tarihteki konu dikkate alınabilir? Birisi seçimin yapıldığı zaman, birisi başlatıldığı devir, bire bir bile üyelikte boşalmanın olduğu çevrim. Divan Başkanı namına 12 Teşrinievvel’de yazmışım yazıyı. Seçimin yapılacağı çağ, o saat unsur dağılımı değişiyor. Burada zımnında günce mebus değişimiyle yapılabilmesi olabilir değil” dedi.
TBMM Traksiyon ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 Yılı Bütçe Kanunu Teklifi’hangi ait görüşmeler sürüyor. Komisyonda zaman TBMM, Sayıştay ve Kamu Denetçiliği Kurumu’nun bütçeleri, TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Sayıştay Başkanı Pek Yener, Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç’un katılımıyla görüşüldü.
Görüşmeler sonrası Meclis Başkanı Şentop, milletvekillerinin yönelttiği soruları yanıtladı. Şentop, istifham önergeleriyle ilgili ihtilaf milletvekillerinden mevrut eleştirilere şöyle cevap verdi:
“Soru önergeleri ile ait birçok molekül konuşuldu. Şunu belirteyim, soru önergeleri üstüne verdiğimiz sayıları ortaya koyduk. Bu dönüş, 24’e ve 26’evet bakarak daha fazla cevap oranı var. Bu tabii şuna tıpkısı karşılık gerçekte, ‘hükümet sistemi değişti, soru önergelerimize cevap verilmiyor’. Namevcut öyle tıpkısı madde. Vekil sisteme göre daha fazla karşılık verilmiş.
Sorular İçtüzük ve Anayasa’daki hususlara akla yatkın değil. Sunulan yanıt da tıpkısı şekilde tatminkar cevaplar değil. Tatminkar konusu birlikte kesinleşmemiş yani. Soruyu soranın mı, cevabı verenin tatminkar olması apayrı tıpkısı madde.
Istifham önergesi hangi üzere? Bir taraftan bilgelik kazanma, sair taraftan bu konunun dikkatte, takipte olduğunu yorumlamak bakana. Lacerem doygunluk olmadığı taktirde yapılacak özdek, soruyu tıpkı henüz sormaktır. Zamanlama ve karşılık üzerine elan ilk zaman konusu 15 günün iki katıydı, 30 günü buluyordu.
Sonuç itibariyle kamuya degaje bire bir vukuf varsa bunun istifham önergesi kendisine sorulmaması lazım. Herhangi Bir istifham ayrı ayrı ihtimal değerlendirilebilir. Bakanlığın web sayfasında kamuya celi tıpkı bilgi varsa bunun aynı istifham önergesi olarak sorulmaması geçişsiz. İçtüzük bunu öngörmüş, yazmış.”
Yasa teklifleri ve komisyonların işleyişi konusunda Şentop, şunları söyledi:
“Milletvekilleri tarafından verileceği amacıyla yasa teklifleri, mutfak kalmadı. Bu mutfağın Divan’te oluşturulması lazım. Aş Damı namına çalışabileceği, bizim bire bir oryantasyonumuz var. Yasama uzmanları. Kanun teklifleri ile ilgilendiren benzeri vahit oluşturduk. Ancak bu yeterli değil, yeni sisteme göre İçtüzük’ün baştan ele alınması gerekiyor. Komisyonlar aynı laf ile ait mevrut şikayetler üzerine konuyla vatandaş, yakınlar beyninde müzakere yapıp, ‘bu alanda tıpkısı kanuni ara var, aranjman yapılmadı’ dediği takdirde yasama uzmanları tıpkısı tedbir yapılmalı. Belki alt kurul vasıtasıyla benzeri teklif verebilir. Komisyonlar, şu anda sunulan ayrımsız teklifleri, TBMM Başkanlığı aracılığıyla devretme edildikçe tartışılabiliyor. Komisyonların öncecilik alması gerekiyor. İnşallah 28’inci dönemde Divan’in konularından tıpkı tanesi tamam.”
ŞENTOP İLE GERGERLİOĞLU ARASINDA GERGİNLİK
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergelioğlu’nun “Polis saldırısına ilgili biricik bire bir sözünüz bulunmayan” demesi üstüne yüklülük yaşandı. Meclis Başkanı Şentop, Gergerlioğlu’na, “İşi gücü tezahürat. Komisyon üyesi da değil, burayı terörize ediyor” karşılığını verdi. Çekim ve Bütçe Komisyonu Başkanı Cevdet Yılmayan bile Gergerlioğlu’na, “Böyle tıpkı üstünlüğünüz yok, böyle bağırarak çağırarak düşün rapor edemezsiniz. Sizi sükunete, komisyonumuzun düzenini bozmamaya çağırma ediyorum” tepkisini gösterdi.
Gergerlioğlu, ayağa kalkarak, polisin gâh milletvekillerine hüküm uyguladığı iddiasına ilgilendiren dövizleri gösterdi ve “Bu insanlar ölünce mi konuşacaksınız” dedi. Paçarız konu atmaların sürmesi konusunda Şentop, “Başkasına meşveret hakkı tanımıyor, yoldaş münhezim. Bu, çıktı siyasetle değil tıpla açıklanacak tıpkı ebat. Hakeza aynı molekül gayrimümkün” diyerek konuştu. Gergerlioğlu, salonu terk etti.
RTÜK ÜYELİĞİ AÇIKLAMASI
Şentop, RTÜK’te abes bulunan üyeliğin ne partinin kontenjanda olacağına ilişkin soruları de şöyle yanıtladı:
“Elan evvel benzer durumla karşılaşılmamıştır. Zira kâh arkadaşlarımızın değerlendirmeleri, ‘Daha geçmiş hep hakeza intihap haset asıl alınıyordu’. Yok böyle aynı öz. Seçim günü ile sürecin başladığı bölüm, boşalmanın olduğu devir beyninde tıpkı çözülüm farkı bulunmayan. Tek incelmemiş, hiç yaşanmamış şimdiye kadar. İlk öğün böyle ayrımsız şeyle karşılaşıyoruz. 25 Mayıs 2022 tarihinden geçmiş YANLIŞSIZ Fırka’ye 5 üyelik düşüyor, İYİ Fırka’ye düşmüyor. 25 Mayıs tarihinde İsmail Koncuk İYİ Fırka’ye munzam. O tarihten itibaren SELIM Parti’ye 4, İYİ Öğür’ye 1. 28 Haziran 2022 Aykut Erdoğdu’nun CHP’den istifası sonucu oluşan nitelik. Gine buradan DOĞRU Tümen’ye 5, İYİ Parti’ye düşmüyor. Dilekçede ne yazdığını okudunuz mu? Sayın Aykut Erdoğdu, CHP’ye arzuhâl vermiş, ’28 Haziran 2022 tarihinde CHP’den istifa ettim’ diyerek. Bu dilekçeyi CHP Genel Sekreterliği, buradaki Kadro Başkanlığı’na göndermiş. 30 Haziran’birlikte göndermiş, 1 Orak Ayı’de bunu Sedir Başkanlığı’na vermiş.
Ne devir başlıyor ricat? Meclis’te öyle ayrımsız özdek bulunmayan, verdiği anda istifası el işi konulur. Meclis, noterden bire bir özdek istemedi. Gönderdiği anda işleme koyduk biz. 28 Haziran’de vermiş istifa dilekçesini partiye. Bizim dağarcığı yüklü olmamız 1 Orak Ayı itibariyle. Amma ne gün itibariyle çekilme ettiği var orada, yazıyor; 28 Haziran. Biz de geriye müteveccih, 28 Haziran’dan itibaren kaydının silinmesini yapıyoruz. Milletvekilinin partiden ayrılma iradesi 28 Haziran’da var. Bunu mukayyet adına vermiş. RTÜK üyesinin istifası ise burada üstelik tersi bire bir uzanım var, dilekçesini 29 Haziran’dahi vermiş, amma 1 Temmuz’dan itibaren etkin olmak üzere vermiş. İleriye müteveccih belirlemiş. Buna bakıyoruz.
Elan bilahare 18 Orak Ayı 2022’de Kalıcı Ersoy, MHP’ye dönmüş. Tekrar YANLIŞSIZ Fırka 4, İYİ Fırka 1 üyelik olmuş. Elan sonradan 11 Ekim 2022 tarihinde İzmir Mebus Mehmet Ali Çelebi, DÜRÜST Öğür’ye ek. YANLIŞSIZ Fırka yine 5 ergin, İYİ Öğür gine üyelik alamıyor. Fakıbaba’nın istifası üstüne üstelik yeniden YANLIŞSIZ Fırka’ye 4, İYİ Parti’ye 1 düşüyor. Bu şekilde tıpkı format elan ilk yaşanmamış. Yasa da bunu öngörmemiş. 1 Orak Ayı’üstelik tatile girdik. Burada hangi tarihteki başlık dikkate alınabilir? Birisi seçimin yapıldığı aktarılma, birisi başlatıldığı zaman, bir da üyelikte boşalmanın olduğu periyot. Meclis Başkanı kendisine 12 Ilk Teşrin’da yazmışım yazıyı. Seçimin yapılacağı gün, o saat uzuv dağılımı değişiyor. Burada zımnında günlük milletvekili değişimiyle yapılabilmesi cins değil.”
“BİLİNMEYEN DİL KULLANILMIYOR”
Şentop, HDP’nin Kütçe konuşmalar konusundaki eleştirilerine ise şöyle cevap verdi.
“Umumi Asamble tutanaklarında Kürtçe, ‘bilinmeyen vasıta’ kendisine yazılmıyor. X, haşiye amacıyla kullanırsınız evet. Hakeza aynı değerlendirme suiistimal edildiği amacıyla, orada Türkçe olmayan benzeri sözcük çıkmış, onun hesabına X kullanılıyor. Tutanaktaki sayfanın altına esasen X yazılıyor. Diyor kim ‘Türki dışında apayrı ayrımsız dille konuşulmuş’ yazıyor. Türki değil İngilizce üstelik olsa, eksantrik tıpkı şalter da olsa, Türki dışında tıpkısı açkı olduğu taktirde bu yazılıyor. Oradaki X madem hakeza suiistimal ediliyor, X’i kaldırttım ben orada, kader koydurttum. artık yıldız dersiniz. Bilinmeyen çevirgeç üst notu en son 2008’de eski.”
MAHALLİ İDARELERDE BELIRGI SAYISININ FAZLA OLMASININ NEDENİNİ AÇIKLADI
Sayıştay Başkanı Sağlam Yener, mahalli idarelerdeki bulgu sayısının ayrıksı idarelere göre illet daha çok olduğuna ait soruya “Denetlenen amme idarelerinin yüzde 60’ı mahalli yönetim ve üniversitelerden oluşmaktadır. Darülfünun, mahalli idarelerin kâffesi ayrı tüzel kişilikleri olduğundan finansal dümen ve çöz taharri süreçleri itibarıyla değişik uygulamalar olabilmektedir. Mahalli idarelerin mali hile ve kontrol sistemlerindeki hareket ihtiyacı, merkezi dümen kapsamındaki idarelere nazaran fazladır. Mahalli idarelerde merkezi saymanlık sistemlerinin olmaması de mahalli idarelerdeki yazık bulma riskini artırmaktadır. İdari sığa ve eş kaynağı kadar mesail de mahalli idareler ve üniversitelerde belirgi sayısının fazlalaşmasına hastalık olmaktadır” dedi.
Yener, Türkiye Huzur Fonu’nun sebep denetlenmediğini ise fonun yapı kanununa yöneltme yaparak, Sayıştay denetimine tabi olmadığını açıkladı. Yener, denetimlerdeki tespitlerine ilgilendiren cürüm duyurusunda bulunduklarını de belirterek, “2018 yılında 11, 2019 yılında 16, 2020 yılında 4, 2021 yılında dahi 11 adet dosya, gereği adına getirilmek için amme idaresine veya Cumhuriyet Altını başsavcılıklarına bildirilmiştir” diye niteleyerek konuştu.
“KAMU DENETÇİLİĞİ GİBİ 15 KURUMA, 2021 SENESİNDE 8 MİLYONA YAKIN ŞİKAYET GELDİ”
Kamu Başdenetçisi Izzetinefis Malkoç, çalım ile ilgili yöneltilen sorulara şöyle karşılık verdi:
“CHP İstanbul Saylav Sayın Kaboğlu’nun sorusunu cevaplayacağım. Apansız aşkın hak kontrol kumrunun olması balaban. Ancak bunların bağımsızlığı ve çalışmaları üstüne tartı var mı? Bilindiği kabilinden 2010 yılındaki anayasa değişikliği ile Temel’da bir nice adalet ve imkanlar tanındı. Bunlardan tıpkı tanesi, Kanunuesasi Mahkemesi’hangi bireysel başvuru hakkı. Gayr, Kamu Denetçiliği’nin kurulması. Bunun gibi 15’e mümasil gelgel var. Bu kurumların seçme birinin ayrı görevi var, her birinin ayrı fonksiyonu var. Burada balaban olan molekül, kurumların koordinasyonu ve fonksiyonlarının dolgunca yerine getirilip getirilmediğinin denetlenmesi. Yani kurumlar kişi aralarında dolgunca koordine edilir ve referans alırlarsa tek problem gayrimümkün. Bu saydığım kurumlara 2021 yılında 8 milyona andıran şikayet gitmiş. Bu, demokrasi kültürünün yerleşmesi açısından hayret heybetli bir fenomen.
“TÜRKİYE’DE SİSTEMATİK YERINE İŞKENCE BULUNMAYAN. AMMA KEDER VERIŞ VAR MI? BİNLERCE AMME GÖREVLİSİ VAR, BUNLARIN BAZILARI CEZAEVİNDE, BAZILARI KOLLUKTA. BUNLAR OLUYOR”
Demin bizim hava, Amme Denetçiliği Kurumu’nun araçsız tetkik hakkı yok. Dünyada bazen kurumlarda bu var, bazılarında bulunmayan. Tığ da yasa düzenlenirken bize bu doğruluk bize verilmemiş. Kayıtlı şikayet üzerine biz tetkik yapıyoruz. Şurası kıvançla belirteyim, Türkiye’dahi dizgesel yerine eziyet bulunmayan. Ama yara iş var mı? Binlerce kamu personeli var; bunların bazıları cezaevinde, bazıları kollukta. Bunlar oluyor. Şayet bize başvurma edilirse tığ bu konularda çok titiziz. Cezaevi dahil durumunda tetkik yapıyoruz. Bu konuda verdiğimiz onlarca değişmeyen var.
TBMM, Sayıştay ve Amme Denetçiliği Kurumu’nun 2023 bütçeleri, komisyonda AKP ve MHP milletvekillerinin oyları ile kabul edildi.
