Milli Uğraş yıllarında düşmana alın gösterdiği alplık nedeniyle “Efeler Efesi” adıyla mezkûr Yörük Mualla Ede, vefatının 71. yılında memleketi Vazıh’dahi gururla anılıyor.
Kültürlü’ın Sultanhisar ilçesi Kavaklı köyünde 1895 yılında dünyaya gelen Yörük Mualla Efe, 19 yaşında Aydınlık dağlarındaki Alanyalı Molla Ahmet Aka’nin yiğit grubuna katıldı.
Kısa sürede herkesin güvenini ve sevgisini kazanan Yörük Uca Ağabey, Alanyalı Molla Ahmet Ede’nin hayatını kaybetmesinin arkası sıra grubun başına geçti.
İzmir, Aydın ve Nazilli’nin antagonist işgalinden kurtarılması için mücadelede düzlük düz Yörük Yüksek Ağa, 16 Haziran 1919’de Günindi ve Güney Anadolu’da eğlenceli, şuurlu ve milli şuurla düşmana yapılan önce sel namına tarihe sabık Malgaç Demiryolu Köprüsü yanındaki tüm teçhizatlı antagonist karakoluna baskını gerçekleştirdi. Yörük Mualla Efe, yaptığı baskınlarla düşmanı balaban zarara uğrattı.
Düzenli ordunun kurulmasıyla emrindeki grubu orduyla bütünleştirdi, kendisi da Milli Okumuş Cephesi Komutanı oldu. Savaşım’deki başarılarından dolayı TBMM tarafından İstiklal Madalyası verilen ve Cumhuriyet Altını döneminde Yörük soyadını kayran Uca Ağabey, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra bire bir müddet İzmir’de yaşadı.
İzmir’bile 1951’bile geçirdiği tramvay kazasında bacaklarını kaybeden Yörük Mürtefi Aka, otama üzere gittiği Bursa’bile 23 Ilkgüz 1951’da hayatını kaybetti.
Yörük Ulvi Ede’nin bir çağ karargah adına birlikte makbul, elan sonradan müzeye çevrilen evi, Aydın’ın Yenipazar ilçesinde bulunuyor. Müzede, Yörük Uca Aka’nin kıyafetleri, silahları, yazışmaları, mektupları ve o döneme ilişik eşyaları sergileniyor.
İl Hars ve Turizm Müdürü Doç. Dr. Düş Tuncer, AA muhabirine, bu yıl tadilattan geçirdikleri Yörük Ulu Ağa Müzesi’nin bugünden itibaren ziyarete açılacağını söyledi.
Yörük Yüksek Aka ve dönemine ilişik eksiksiz otantik eserlerin müzede vadi aldığını aktaran Tuncer, “Müzede haddinden fazla kapsamlı bir tebeddülat çalışmasını da tamamlamış olduk. Tahminî 1 milyon teklik tutarındaki bu tadilatla habbe birlik rehavet ve risk taşıyan noktalarında müdahale gerçekleştirildi. Zaman Yörük Yüksek Ağa yaşasa ve anahtarıyla gelip kapısını açsa evi bıraktığı günkü kadar kullanabilirdi. Müzeye ziyarete mevrut turistlerimize, kültürün peşinde koşanlara güzelce aynı an yaşatıyoruz. Özellikle kurtuluş mücadelesinin o hazzını, dokusunu ve duygusunu sezmek isteyenleri pekâlâ bekliyoruz.” diye konuştu.
Malgaç baskını
Yörük Yüce Ağabey’nin Milli Mücadele döneminin kebir isimlerinden olduğunu tamlayan Tuncer, özellikle Malgaç baskınının kesinkes hatırlanması gerektiğine işaret etti.
O dolaşma Palikarya ordusunun Ege’nin bağırsak kesimlerine ilerlediğini vurgulayan Tuncer, şöyle konuştu:
“Palikarya ordusu ilerledikçe şiddeti mütezayit sistemli tıpkısı genosit faaliyeti yürütmeye başlıyor. Bunda birlikte Okumuş sunu haddinden fazla etkilenen, 100 bine mail şehit verdiğimiz ilimiz oluyor. Yörük Ulvi Ağa’nin kahramancasına direnişi, Malgaç baskını ile bire bir dönüm noktası kendisine ortaya çıkıyor. Demir tarafından Nazilli’ye kadar itmam açmak isteyen yoğun silahla donatılmış Palikarya müfrezesini ve oradaki karakolu Yörük Mürtefi Efe ve zırh arkadaşları yok etmeyi başarıyor.”
Tuncer, Yörük Yüksek Ede’nin unutulmaz aynı derece ve Milli Uğraş kahramanı olduğuna dikkati çekerek, Yenipazar Kaymakamlığı ve Yenipazar Belediyesi hareket birliğiyle müzenin bahçesinde ihtifal etkinliği gerçekleştirileceğini sözlerine ekledi.
