Milli Yetişek Bakanı Mahmut Özer, patika liselerinin istihsal kapasitesini 2021 yılında 200 milyondan aldıklarını ve yılı 1 milyar 162 milyonla lirayla kapattıklarını belirterek, “Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 milyar. Sekiz ayda elde ettiğimiz dirimlik 1 milyar 75 milyon. 1,5 bilyon değil, anlaşılan 2 milyar bandını geçeceğiz.” dedi.

Nazır Özer, Mutlak Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Planlama, Eğitim Bilimi ve Ekin Komisyonu’nun koordinasyonunda, MÜSİAD Genel Merkezinde planlı “Mesleki Terbiye ve İstihdam Çalıştayı”nda yaptığı konuşmada, 21. yüzyılda gelişim dünyasının beklediği becerilere cemaat insan kaynağının yetiştirilebilmesi üzere muvaffakiyetli öğrencilerin mesleksel eğitimi tercih etmesi gerektiğini, bu nedenle cemi ülkelerin çetin icraat yaptığını anlattı.

? Türkiye’birlikte katsayı uygulamasının hem imam hatip hem üstelik çığır liselerinin etraflı yıllar travma yaşamalarına ve muvaffakiyetli öğrencilerin bu okulları 12 sene boyunca yeğleme etmemelerine etmen olduğunu tamlayan Özer, 2012 yılına büyüklüğünde yürürlükte küsurat bu uygulamanın Türkiye’nin kilolu maliyetler ödemesine illet olduğunu söyledi.

Milli Yetişek Bakanlığı adına mesleksel eğitimde iki kanalı kullandıklarını, bunların patika liseleri ve mesleki eğitim merkezleri olduğunu dile getiren Özer, mesleksel ve teknik Anadolu liselerinde teorik yetişek verildiğini, mesleksel terbiye merkezlerinde ise haftada bire bir dönem okulda, 4 dönüş işletmelerdeki ana gelişim içre terbiye alındığını kaydetti.

“Özel sektörün mesleki eğitime yönelimi arttı”

Bakan Özer, 2012 yılında hususi sektörü mesleki eğitime iletilmek ve kombinasyon endüstri bölgelerinde (OSB) özel sektör aracılığıyla mesleksel terbiye okullarının kurulması amacıyla tıpkısı düzenleme yapıldığını, bu tarihe büyüklüğünde özel sektörün mesleksel eğitimdeki payının yüzdelik 0,75 civarında olduğunu aktardı.

Bu düzenlemenin ardından özel sektörün mesleki eğitime yöneliminin arttığını fakat matlup düzeyde olmayınca hükümetin 2016’de benzeri aranjman daha yaptığını ve bu teşvikin OSB’lerin dışına üstelik yaygınlaştırıldığını belirten Özer, gelinen noktada özel sektörün mesleksel eğitimdeki payının yüzdelik 7’ler civarına çıktığını amma mergup düzeye ulaşmadığını söyledi.

Nazır Özer, mesleksel eğitimi perçinlemek için katsayı uygulamasının kaldırılmasının ardından büyük tıpkı çaba gider edildiğini ve iki eleştiri mübayenet yaptıklarını dile getirerek, bir numara değişikliğin özel sektörün eğitimin tamam süreçlerine dahil edilmesi olduğunu vurguladı.

“Sektörün en kıpırdak temsilcileriyle iş birliği yapıldı”

Bu kapsamda patika liselerinde eğitim bilimi verdikleri tam alanlarda sektörün genişlik aktif temsilcileriyle, TOBB, İTO, İSO, ATO, ASO, MÜSİAD, Savunma Uran Başkanlığı ve ASELSAN’la hisse senedi birlikleri yaptıklarını nâkil Özer, şöyle bitmeme etti:

“İlk yüklülük şu oldu. Akademik kendisine başarılı öğrenciler meslek lisesine döndüler. İlk kat ASELSEAN Mesleksel Ustalık Anadolu Lisesi, Teknopark İstanbul Mesleksel Beceri Rum Lisesi, Konya ASELSAN Mesleksel Beceri Küçük Asya Lisesi, İstanbul Beceri Üniversitesi ve Talih Teknik Üniversitesi Mesleksel Maharet Küçük Asya Liseleri, en üst kurduğumuz Demirören Iletişim Araçları Mesleki Ustalık Anadolu Lisesi, yüzdelik 1’lik yahut yüzdelik 1’e yakın başarı dilimlerinde mektepli almaya başladı. Yani Ankara Olgun Lisesi’ne gidecek puanı olan öğrenci, Ankara Bilgelik Lisesi’ne gitmedi, ASELSAN Mesleki Beceri Anadolu Lisesi’ni yeğleme etti. Bu haddizatında tıpkısı kırılmaya bel ediyordu. Yani sektörle birlikte dinamik altyapısı olan ve istihdam garantisi olan meslek liseleri nesir ederseniz alıcısı vardı.”

“Sekiz ayda elde ettiğimiz gelir 1 milyar 75 milyon”

Milli Terbiye Bakanı Özer, katsayı uygulamasından dolayı sosyoekonomik seviyesi en dezavantajlı olan ailelerin çocuklarının kümelendiği patika liselerinde öğrencilere yaptıkları istihsal kadar ulama payı çevirmek amacıyla okulların üretim kapasitelerini artırdıklarını söyledi.

Türkiye’deki 3 bin 574 patika lisesinde 54 farklı alanda 200 milyon liralık bandında istihsal olduğunu aktaran Özer, şunları kaydetti:

“Ne illerde, okullarda hangi büyüklüğünde istihsal var diye niteleyerek baktık. İstanbul, Sakarya, Kocaeli, Bursa, İzmir, Afyon, Konya, Gaziantep üzere sektörün kümelendiği illerin hiçbiri önce 20’de yoktu. Bir Numara Batman Mesleksel ve Ustalık Anadolu Lisesi bundan sonra. İl müdürlerimizle güruh yaptık. ‘Bu kapasiteyi bittabi artırabiliriz?’ dedik. Orada tıpkı iklim müdürümüz dedi ki, ‘Meslek liselerindeki üretimden elde edilen gelirin yüzde 15’i kaynak payı kendisine kesiliyor, bunun yüzdelik 1’e düşmesi lazım.’ Görüşmeler yaptık ve yüzde 1’e düşürdük. bir anda çığır lisesinin istihsal kapasitesi artmaya başladı. 2021 yılında 200 milyondan aldık, 1 bilyon 162 milyonla kapattık. Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 milyar. Sekiz ayda elde ettiğimiz dirimsel 1 milyar 75 milyon. 1,5 milyar değil, anlaşılan 2 milyar bandını geçeceğiz.”

Istihsal kapasitesini artırırken apansız fazla amacı elde ettiklerini dile getiren Özer, “Esasen okullar üretim yapılan yerler, fabrikalar değil ama yaparak ve üreterek öğrenme sunma kalıcı öğrenmedir. Tıpkısı taraftan muvaffakiyetli öğrenciler gelmeye başladı, bir taraftan yaparak ve üreterek öğrenme kapasitesi iz liselerinde yaygınlaşmaya başladı.” ifadelerini kullandı.

“50 patika lisesinde AR-GE merkezi kurduk”

Vekil Özer, çığır liselerinin üretim kapasitesini fikri mülkiyetle buluşturmak istediklerini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“Dünyadaki rekabete baktığınızda rekabetin temel odağını fikri sahiplik ve sınai haklar oluşturmakta. Berat, müfit analog, bellik, tasarım kapasitesi ve onun ticarileştirilmesi. Cumhurbaşkanımızın katılımıyla altyapısı güçlü olan 50 meslek lisesinde AR-GE merkezi kurduk. 28 Şubat sürecinin harap ayla getirmiş olduğu patika liselerinden kudretli öğrencilerin geldiği, inovatif icraat işleyen benzeri iz lisesine akla yatkın yolculuktu bu. Şu anda o benzer 55’e imdi. Milli Eğitim Bilimi Bakanlığı son 10 yılda 29 ürünün tescilini almışken, iz liseleri 1000’e andıran berat, yarayışlı benzeşim işaret dizayn tescili almaya başladılar. Bu kapasiteyi değişik okullarımızla bilgelik laf merkezleriyle fen liseleriyle önder dil cambazı liseleriyle buluşturmaya başladık. 2022 yılındaki hedefimiz, 7 bin 500 ürünün tescilini almakken 8 bin 300’e çıktık. Bunların 74 tanesi tescillendi.”

Meslek liselerinin az dışına ihracat yapmaya başladığına dikkati çekici Özer, İstanbul Sanayi Odası (İSO) hareket birliğiyle eğitim verdikleri lisede kağıt havlu üretilerek Fransa’ya ihracat yapıldığını, bunun birlikte kağıt silgi makinesinin da ayrımsız lisede üretildiğini kaydetti.

Mesleki eğitim bilimi merkezlerine yönelik 2 eleştiri başkalık

Milli Terbiye Bakanı Özer, mesleksel eğitim bilimi merkezlerinde terbiye görenlerin hafta ayrımsız periyot okula, 4 dönme birlikte işletmeye gittiklerini ve nesep aksiyon ortamında eğitim bilimi aldıklarını, eğitim alınan alanda istihdam oranının yüzdelik 88 olduğunu, mezunlarının yüzde 75’inin terbiye aldıkları firmada çalışmaya bitmeme ettiklerini anlattı.

Tüm sürecin 3308 Çevrilmiş Mesleki Eğitim Bilimi Kanunu’yla şekillendiğini nâkil Özer, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Buna göre mesleki terbiye merkezindeki kamu öğrencilere ayda minimal ücretin üçte biri kadar ecir ödeniyor. Bunu çalıştıran ödüyor. Bunun bir kısmını büyüklük hoşgörüsüz sübvanse ediyor. Etkin sayısı 20’nin altındaysa üçte birini, üçte ikisini veriyor. 20’nin üzerindeyse bir kısmını veriyor. Üçüncü yılın sonunda öğrenci kalfa oluyor amma konfirmasyon değişmesine karşın asgari ücretin üçte birini almaya bitmeme ediyor. Kovid-19 salgını günleriydi. Dedik ki, ‘Burada apayrı bire bir madde yapmamız lazım.’ Hem işveren üzere hem üstelik öğrenci üzere çekimli sistem, patika eğitimini aslında kilit ifadesi bu. Sektörü ve oraya gidecek genci bir anda kıvançlı fail tıpkı sistem, aynı çözüm üretmediğiniz müddetçe mesleksel eğitimdeki projelerin sürdürülebildiği katiyen olanaksız. İki kritik değişikliği yapalım istedik. Hele tezyifkâr ve ölçülü ölçekli işletmeler Kovid-19 salgınından sonradan iktisadi teessürat çekmeye başladılar. İşverenden o minimal ücretin üçte bağlanak kısmını tamamen azamet namına üzerimize alalım dedik. İkincisi, üç yıllık şakirt kalfa olduğu ant minimal ücretin üçte biri kadar para almaya devam etmesin, onu asgari ücretin yarısına çıkartalım. Bir zamanda gelişim kazalarına ve çığır hastalıklarına karşı dahi sigortalayalım. 25 Boşluk 2021 kanun değişikliği Meclis’ten geçti. Cumhurbaşkanımız onayladı. Resmi Gazete’de yayınlandı.”

Nazır Özer, 25 Meyan 2021’da Türkiye’deki şakirt kalfa sayısının 159 bin olduğunu belirterek, “Bugün 820 bin. Yıl sonu hedefimiz, 1 milyon gencimizi patika eğitim merkezleriyle buluşturmak. Ego inanıyorum ki kasım ayında 1 milyonu bulacağız ve açıklık ayında 1 milyonu da geçeceğiz. Aynı yıl üzere gücük sürede 150 binlerde fert çekişen bire bir mesleksel eğitim sisteminden 1 milyon çırağın kalfanın olduğu bire bir mesleksel eğitim sistemine makul evrilmiş olduk.” ifadelerini kullandı.

Konuşmasının peşi sıra Icra Vekili Özer’e, MÜSİAD Umumi Başkanı Mahmut Asmalı vasıtasıyla Özer adına bir yetimin 6 mahiye giderlerinin karşılandığına dayalı hediye belgesi takdim edildi. Özer, hediyeyi çok nadir bulduğunu rapor ederek, Asmalı’ya teşekkürname etti.