TAMER ARDIL ERŞİN – GÜRKAN DEMİRTAŞ
Amasra eroin faciasında Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) yöneticilerinin TBMM Amasra Beyaz Zehir Faciasını Araştırma Komisyonu toplantısında yaptıkları sunumda facianın sorumluları arasında gösterdiği barutçulardan Öner Nasip’ın ismi; Amasra Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanıp Bartın Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilen fezlekede 12 yerde geçiyor ve fezlekede Talih’ı suçlayan hiçbir anlatım bulunmuyor. Fezlekede polis güçleri ve müddeiumumilik ifadelerine vadi verilen madenciler, Öner Yıldız amacıyla “Gayet tetik ve rüçhan olarak beraber çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten rastgele zaman çekinen, işini mucibince eden tıpkı arkadaşım. Takdir yapmadan yahut ihmalkarlık göstererek ayrımsız günah yapmasına ihtimal vermiyorum. Doğrusu madende kendisini bilen kişileri barutçu yapıyorlar. Tehlikeli gelişim olduğu amacıyla herkesi barutçu yapmıyorlar” diyor.
Bartın’ın Amasra ilçesinde, TTK’ya ait eroin ocağında 14 Ekim 2022 tarihinde yaşanan faciaya ilişik Amasra Cumhuriyet Altını Savcısı Ozan Koca Azrail, aralarında TTK yöneticilerinin bile saha aldığı 23 dirilik için hülasa hazırladı. Amasra Cumhuriyet Başsavcılığı vasıtasıyla hazırlanıp Bartın Cumhuriyet Altını Başsavcılığı’na gönderilen 173 sayfalık fezlekede düz verilen şikâyetçi ve şüphelilerin ifadeleri, faciadaki ihmali ortaya koydu.
TTK yöneticilerinin, TBMM Amasra Eroin Faciasını Araştırı Komisyonu toplantısında yaptıkları sunumda facianın sorumluları beyninde gösterdiği Öner Felek’ın ismi, fezlekede hoppadak 12 yerde geçti.
Kazma işçisi Burak Sümertaş, ifadesinde; TTK yöneticilerinin aksine, Nasip’ın dikkatli tıpkı iştirakçi olduğunu belirterek; “Son eden barutçu arkadaşım Öner Kader, işini tetik fail birisiydi. Barutçudan kaynaklı tıpkı ihmal/unutkanlık olduğunu düşünmüyorum, çünkü o çok deneyimli” dedi.
Nakliye işçisi Sezgin Çelen ise “Fenomen günü son fail ve barutçu olarak görev eden Öner Felek, gayet dikkatli, rüçhan namına beraber çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten rastgele ant çekinen, işini göre eden aynı arkadaşımızdı. Onun takdir yapmadan yahut ihmalkarlık göstererek aynı yazık yapmasına belki vermiyorum” diye niteleyerek tabir verdi.
TKK’NIN SUÇLADIĞI YILDIZ, EŞİNE “GAZ SENSÖRLERİ İLE OYNANDIĞINI” AÇIKLAMIŞ
Öner Baht’ın isminin fezlekede geçtiği üçüncü düzlük ise eşi Tuğba Öztürk Baht’ın ifadesinde oldu. Tuğba Felek, eşinin kendisine söylediklerini şöyle aktardı:
“Eşim, ocak içerisindeki doğal gaz ölçümleri ile dayalı sensörlerin boğuk yerlerde oynatıldığını; yani değer yoğun seviyedeyken yukarı, yüksek seviyedeyken süfli takıldığını, hisse senedi güvenliği uzmanlarının görevlerinin başında durmadığını, hoppadak işçilere alarga talimatlar verip ocağa girmediklerini, sorunları tabir etmediklerini, mühendislerin da görevlerini boşlama ettiklerini, müesseseye denetlemelerden evvel bili geldiğini, çalışılan alanın aksiyon güvenliğine makul arkaç getirildiğini, bu işlemlerin hoppadak denetmenlerden diploma almak üzere yapıldığını, metan sondajlarının standartlara akla yatkın yapılmadığını, müdürler değiştirildikten bilahare sıkıntıların arttığını söyledi.”
Amasra Taşkömürü Azamet Müdürlüğü’nde doğal gaz strateji operatörü olarak fariza yapan suratsız Mehmet Özdemir dahi ifadesinde iki yerde Felek’dan şöyle bahsetti:
“Inanma servisinin kapattığını ve kendi vardiyasında yapılacağı bilgisini verdik, fakat patlamanın olduğu saate kadar pervanenin arızası giderilmedi. Hatırladığım kadarıyla saat 17: 45 sıralarında patlamanın olduğu saha olarak melhuz -300 iyi bastırık damarda barutçu Öner Nasip, lağım atacağına dair telsizle bilgelik verdi. Bu esnada metan gazı seviyesi 0,60 seviyelerindeydi. Henüz sonradan karbonmonoksit ve bataklık gazı gazı seviyelerinin yükselmeye başlaması konusunda geriz atıldığını anladım.
Olay haset deli tek madde olmadı. Telsizle Öner Şans’dan, 17.45 saatlerinde lağım bilgisi verildi. Keriz başladıktan sonraları karbonmonoksit ile bu arada metan gelmesi oldu. Güvenlik servisine 1,45 olduğu bilgisini geçtim.”
Taşımalık işçisi Kültürlü Gündoğdu da ifadesinde, “Son eden barutçu arkadaşımız Öner Şans, işini titiz yapan birisi. Barutçudan kaynaklı benzeri ihmal veya unutkanlık olduğunu düşünmüyorum, çünkü o çokça tecrübeli” dedi.
“KENDİSİNİ BİLEN KİŞİLERİ BARUTÇU YAPIYORLAR”
Kazma işçisi Birol Ayaş ise Yıldız’a ait şunları aktardı:
“Mevt fail ve barutçu kendisine görev özne Öner Baht, gayet titiz ve rüçhan olarak bu arada çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten herhangi bir ahit çekinen, işini layıkıyla özne bir arkadaşım. Ölçüm yapmadan yahut ihmalkarlık göstererek bire bir günah yapmasına belki vermiyorum. Doğrusu madende kendisini alim kişileri barutçu yapıyorlar. Tehlikeli hareket olduğu için herkesi barutçu yapmıyorlar.”
“İŞİNİ LAYIKIYLA EDEN BİR ARKADAŞIM”
Barutçu Sabah Yeli Ileri Uç Oyuncusu birlikte Yıldız’ın dikkatli ve işini ongun özne bire bir işçi olduğunu şöyle anlattı:
“Olay günü son eden ve barutçu kendisine fariza özne Öner Yıldız isimli arkadaşım, gayet titiz, öncelikli yerine beraber çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten rastgele ant çekinen, işini layıkıyla işleyen aynı arkadaşım. Onun takdir yapmadan yahut ihmalkarlık göstererek bire bir sorumluluk yapmasına belki vermiyorum.”
“TAKDIR YAPMADAN LAĞIM ATMADILAR”
Vekillik çavuşu Hasan Özkanca ise Şans’a ilişkin, “Memat fail nezaretçi İbrahim Köse ve barutçu Öner Kader isimli arkadaşlarım ve diğer arkadaşlarım, takdir yapmadan kesin keriz (patlatma) atmadılar” dedi.
“YAZIK YAPMASINA İHTİMAL VERMİYORUM”
Bakımcı Engin Altan, madenci arkadaşı Talih’ın tetik bire bir iştirakçi olduğuna özen çekerek, “Olay günü ebedî uyku fail ve barutçu yerine görev işleyen Öner Baht gayet titiz, rüçhan namına beraber çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten seçme zaman çekinen, işini göre işleyen ayrımsız arkadaşımızdı. Takdir yapmadan veya ihmalkarlık göstererek aynı sorumluluk yapmasına ihtimal vermiyorum” diyerek ifade verdi.
YILDIZ’IN NEREDE BULUNDUĞU ANLATILDI
Baht’ın fezlekede geçtiği 11’inci yer, görüngü gününün anlatıldığı devir oldu. Olay haset madende yaşananlar fezlekede şöyle anlatıldı:
“Duyarga kayıtlarının, ilçe bölgesinde kâin işçi ifadelerinin ve tertiplerin incelenmesi neticesinde; grizu patlaması olayının -320 güçlük damar dal tavan tedbir galerisinde, patlatma (keriz atımı) olayı ile alay malay eş zamanlı olarak gerçekleştiği, patlatma ile gelişigüzel ortamdaki metan gazının ve kömür tozunun gelişigüzel ve/yahut zincirleme namına gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Patlama olayının olduğu galeride emrihak eden işçilerin bedenlerinin bulunduğu kroki incelendiğinde, 2. kartiyede kâin barutçu Öner Talih önde, ayakta çalışacak işçilerin üstelik barutçunun arkasında bulunmuşlardır.”
Öner Baht’ın ismi, fezlekede serencam adına yaşamını yitiren 18 arkadaşı ile bu arada vadi aldı. Fezlekede, Bartın Adli Tıp Kurumu’nun 17 Kasım 2022 günlü raporuna atıfta bulunularak, Felek ve ayrıksı 18 madenci arkadaşının patlamaya ilişkin kendisine gelişen karbonmonoksit gazından öldüğü belirtildi.
TTK YÖNETİCİLERİ, FACİADAN BARUTÇULARI MESUL TUTMUŞTU
TTK yöneticileri ise TBMM Amasra Eroin Kazasını Araştırma Komisyonu üyelerine yaptığı sunumda, faciadan; Öner Talih’ın üstelik aralarında olduğu barutçuları mesul tutmuştu. Yöneticiler, sunumlarında şu iddiaları sıralamıştı:
“Kazanın meydana geldiği -320 kotu etki soy aya uğrunda geriz ateşlemesi sonrası ortaya sâdır metan gazının, havayla muayyen oranda karışımının patlatıcı bir kaynakla buluşması sonucu grizu patlaması gerçekleşmiştir. TTK Patlayıcı Konu Yönergesi’nde, elan üstelik ati gidilerek, yönetmelikte belirtilen ateşleme alanına duhul yasağı, hazırlık amaçlı namına 5 zaman namına 30 zaman namına hükme bağlanmıştır. Ateşleme mahalli ile ait olarak de hem TTK Patlayıcı Bap Yönergesi’nde hem üstelik 702 sayılı ‘TTK İş Kazası ve Önlemler Genelge’birlikte ateşleme mesafesi, sunma az 200 metre yerine belirtilmiştir. Dolayısıyla hem bekleme süresine hem bile ateşleme mesafesine uyulmadığı ortadadır.
Barutçu Ötede Coşkun’un ifadesinde tamlanan ateşleme yapmadığı delikleri üstelik doldurması gösteriyor kim son etap titiz ve özenli yapılması gereken ateşleme işleminin acele benzeri şekilde ve kurallara uymaksızın gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.
Barutçuların ifadelerinden anlaşılacağı için, ateşleme yapılmayan delikler üstelik doldurulmaktadır. Delikler arası mesafenin 20-30 cm arası olduğu ayn önünde bulundurulursa ateşleme yapılmadan bekletilen mahmul deliklerin kötülük görmesi kuvvetle muhtemeldir. İki ateşleme beyninde 10-20 zaman üzere bire bir müddet olması (karbonmonoksit grafiklerinden dahi anlaşıldığı amacıyla), deliklerin doldurulması, temizlenmesi, kapsüllerin bağlanması ve bataklık gazı gazı ölçümlerinin yapılması işlemlerinin bu müddet içre yapılmasının tür olmadığı anlamına gelmektedir. Nedeniyle deliklerin önceleri doldurulup bekletildiği açıktır.
Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, ateşleme işleminin kurallara çapraz şekilde yapılması hususunun bu kazanın gerçekleşmesinin sunu cesim sebebi olduğu değerlendirilmektedir.”
