Türkiye’dahi suyu içilebilen yegâne antika çeşme Burdur’da
-Kibyra Antik Kentinde tamamen bitkin halde kâin Yemeni Planlı Çeşmesi, 2022 Ağustos ayında başlatılan restorasyon çalışmaları sonucu ayağa kaldırıldı
Pınar,Türkiye’bile bina şekliyle tek olmasının birlikte saf kaynaktan beslenecek su ile suyu içilebilir ilk tarihi site çeşmesi namına kayıtlara geçecek.
Kibyra Kazı Başkanı Dç. Dr. Şükrü Özüdoğru:
“Akarsu hattının oluşturulmasına yönelik projenin, bu görkemli yapının orijinal işleviyle kullanımının 2023 yılı mayıs ayında başlatılması hedeflenmektedir”
BURDUR – Burdur’un, Gölhisar İlçesinde, Kibyra Antika Kentinde tamamen harap halde mevcut Yemeni Planlı Çeşmesi, 2022 Ağustos ayında başlatılan restorasyon çalışmaları sonucu ayağa kaldırıldı. Çeşme,Türkiye’dahi yemeni yapı şekliyle yegâne olmasının yanında, 2023 Mayıs ayında saf kaynaktan beslenerek suyu içilebilir geçmiş tarihi kent çeşmesi adına kayıtlara geçecek.
Kibyra Kazı Başkanı Dç. Dr. Şükrü Özüdoğru ve kazı ekibi tarafından ayağa kaldırılan pınar yapısı Türkiye’de bina şekliyle tek olması dışında benzeri zamanda saf kaynaktan beslenecek olan akarsu ile suyu içilebilir önce tarihi şehir çeşmesi namına da kayıtlara geçecek.
“Depremde beis gördü”
Yapılan icraat için genel bilgiler aktaran Kibyra Kazı Başkanı Dç. Dr. Şükrü Özüdoğru, “Bu çeşmenin yapısı bizim için haddinden fazla önemliydi. Zira yazma tıpkı mimariye sahipti. Bu özelliğiyle bu plana ehil Türkiye’bile tanıdık yegâne antika çeşme” dedi. Kibyra 2016 yılı hafriyat çalışmaları sonucunda Agora’nın III. Teras düzlüğünün merkezinde konumlanan değirmi düzenlenen çeşme yapısı açığa çıkarıldığını nâkil Özdüoğru, “Kazı çalışmalarından elde edilen bulgular, yapının site içindeki konumu ve mimari parçalarının stili pınar yapısının MS 23 yılı depremi sonrasında mensur edildiğini gösteriyor. İlk düz yazı döneminin ardından çeşme yapısı, mütenevvi dönemlerde yapılan ilhak ve değişikliklerle berenarı uzun tıpkısı müddet, kentte abiye tıpkı su anıtı olarak hem kentin görselliğini arttırmış hem birlikte akarsu ihtiyacını karşılamıştır. Çatı, üç farklı kullanma evresine sahiptir. Sütunlar, rölyefli frizler ve heykellerle süslenmiş olan pınar yapısı, merkezinde blok örgü ile oluşturulmuş ve orta noktasına su sisteminin döşendiği yemeni beden ve bunu çevreleyen, biri içte biri dışta atılmak için daire formlu iki havuzdan müteşekkildi ve blok belik merkezdeki değirmi cisim sütunlarla taşınan konik tıpkısı çatıyla kapatılmıştı. Pınar yapısı MS 23 yılı depremi sonrası kentin baştan inşası sırasında mamul olup, bu geçmiş kullanım evresinde merkezinden akarsu sisteminin geçtiği değirmi beden ve bir tane havuzdan oluşmaktaydı. Olasılıkla MS II. yüzyılın akıbet çeyreğinde ikinci bire bir havuz eklenmiştir. Çeşmenin çatısının MS 417 depreminde çöktüğü ve balaban oranda zarar gördüğü anlaşılmış olsa de elimizdeki kazı bilimsel veriler, yapının gâh tadilatlar sonucunda gene tıpkısı işleviyle Erken Bizans Çağı’nda da olasılıkla MS VII. çağ sonlarına büyüklüğünde kullanıldığını göstermiştir” ifadelerini kullandı.
Orijinal işleviyle kullanımının 2023 yılı Mayıs ayında başlatılması hedefleniyor
Özüdoğru, 2016 yılı kazıları sonucunda asıl seviyesine çatışma yıkılmış yerine ortaya çıkarılan çeşme yapısında 2022 yılının Ağustos ayında yenileme çalışması başladığını belirterek, “Antalya Firez Varlıklarını Siper Toprak Kurulu’nun onayıyla; Burdur Valiliği temel sponsorluğunda ve Hars varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü ile Türk Çağ Kurumu’nun sağladığı desteklerle 2022 yılının Ağustos ayında restorasyon çalışmaları başlatılmıştır. Öncelikle yapılan belgeleme çalışmaları sonucunda, pınar yapısının eğin kısmında yan şeklinde yapıyı bitiren konik çatısının ayrımsız kısmı haricinde mecmu 168 özgün mimari öge kullanılarak restorasyonu tamamlanmıştır. Günümüze ulaşmayan ve yarım olan 24 mimari eleman ise imitasyon kendisine üretilmiş ve yapının bütünlenmesi sağlanmıştır. 2022 yılının Ağustos ayında başlayan restorasyon çalışmaları 21 Aralık itibariyle eksiksiz ve bu müstehzi pınar yapısı ayağa kaldırılmıştır. Yapının su antre çıkışına yönelik bağlantıları bile tamamlanmıştır. Bu konuda biricik nakıs yapıya bir su hattının döşenerek günümüzde halen makbul antika kaynaktan su temininin sağlanmasıdır. Su hattının oluşturulmasına müteveccih projenin, bu müstehzi yapının orijinal işleviyle kullanımının 2023 yılı mayıs ayında başlatılması hedeflenmektedir” ifadelerini kullandı.
