Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) yoluyla başlatılan gece kuşu halkalama çalışmaları ile Türkiye’deki yarasaların barhana güzergahı, abuhava değişikliğinin yarasalar üzerindeki etkisi, beslenme, üreme, dirim döngülerinin takibi üzere veriler elde edilecek.

ÇAKÜ Eldivan Keyif Hizmetleri Çığır Yüksekokulu Yer Sağlığı Programı öncülüğünde, ÇAKÜ Melez Hayatı Uygulama ve Araştırma Merkezi (YABAM) koordinasyonunda yarasalar karşı elan fazla bilgelik edinebilmek için halkalama çalışması başlatıldı.

Çalışmaya, kasım ayında Köyceğiz Dalyan Özel Belde Dulda Bölgesi’ndeki Anadolu Sığla Ormanları’nda dirim alanı oluşturan ara sıra yarasaların halkalanmasıyla başlandı.

ÇAKÜ Aşılanmamış Hayatı Aplikasyon ve Araştırı Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz, AA muhabirine, yarasaların, kutuplar dünya dünyanın temas durumunda yayılan çeşitler olmasına karşın haklarında çok birkaç husus aşina canlılar olduğunu söyledi.

Yarasaların Türkiye’birlikte memeli faunası zarfında sunma cıvıl cıvıl ikinci grubu oluşturduğunu tamlayan Yorulmaz, “Bir Zaman yapılan çalışmalarda çıktı hangi bölgede tünedikleri, ne kabil çeşitliliğine cemaat oldukları kabil sistematik araştırmalara odaklanılmıştı. Serencam dönemde ÇAKÜ merkezli çalışmalarla yarasaların ekolojik rolleri üzerine odaklanmaya çalışıyoruz. Bizler ÇAKÜ Yaban Hayatı Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin öğretim üyeleri ve araştırmacıları yerine yarasaların Türkiye’deki ekolojik rollerini, ekolojik davranışlarını ortaya koyacak mürşit icraat yapıyoruz.” dedi.

Yarasa halkalaması Türkiye’dahi ilk defa ÇAKÜ öncülüğünde yürütülüyor

Yarasalarla ilişkin birçok araştırı yaptıklarını dile getiren Yorulmaz, şöyle bitmeme etti:

“Yarasaların halkalanması başlığı, Türkiye’de ilk defa gene ÇAKÜ öncülüğünde hesaplı serbest şümullü benzeri mesai. Burada tığ yarasaların millî anlamda göç hareketliliğini anlamaya çalışıyoruz. Için çokça bir iki öz bildiğimiz yarasaların göçleriyle ait ulusal ayrımsız apışlık oluşturmaya çalışıyoruz esasta. Bu halkalamalarda elde edeceğimiz köylü bildirimlerle tığ yarasaların ne ekolojik ve yankı-coğrafik bölgeleri hangi dönemlerde yeğleme ettiğini, bunun altında yatan nedenlerini, iklimsel mi azık kaynaklı mı olduğu kabilinden yanıtları ortaya koyarak belki akıbet dönemde bundan sonra konuşulan abuhava değişikliğinin yarasaların hareketliliği üzerindeki etkisini tafsilatlı vadede anlamamızı sağlayacak veriler elde etmiş olacağız. Bu halkalar üstünde Çankırı Karatekin Üniversitesinin kısaltması ÇAKÜ ve TR kodu ile beraber bir numara serisi olacak. Bu halkalar ilerleyen dönemlerde henüz fazla yarasa bireyine uygulanarak, tabiatıyla biz bunları artırarak Türkiye’nin değişik yerlerinden bu bulguların düşüncesiz dönüşlerini almaya başlayacağız. Bunların ekolojik analizlerini akabinde ince vadeli kendisine ortaya koymuş olacağız.”

Ekolojik koşullarda uzun uzun yıllar ayrımlı tehditleri bertaraf edebiliyor

Eldivan Esenlik Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Okan Ürker birlikte yarasaları incelerken değişik disiplinleri bir araya getirdiklerini ifade etti.

Halkalama çalışmalarının detaylı vadede takip çalışmaları olduğunu, yarasalar özelinde dünyada uzun yıllardır yapılan tıpkısı teknik olduğunu belirten Ürker, “Bu yılın başında Şark Afrika ülkelerinden Ruanda’dahi 40 yıl önce halkalanmış aynı gece kuşu bireyi ile biraz hafta önceki üstelik Rusya’nın Sibirya bölgesinde 41 yıl ilk halkalanmış benzeri bambaşka yarasanın bulunduğu kaydedildi. Bu büyüklüğünde siktirici canlının 41 sene boyunca doğada yaşayabildiğini, ayrımlı alanları değişik şekillerde kullanabildiğini ve bu büyüklüğünde ekolojik koşullarda uzun uzun yıllar boyunca ayrımlı tehditleri dahi kaldırılmış edebildiğini görüyoruz.” diyerek konuştu.

Türkiye’dahi halkalama çalışmalarının bu yıl başladığını, önceki olarak Köyceğiz Dalyan Hususi Kasaba Dulda Bölgesi’ndeki Rum Sığla Ormanları’nda 6 bireyin halkalandığını aktaran Ürker, kestirmece 5 yıl önce Bursa Uludağ’birlikte, Çanakkale’birlikte, Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nda, Ankara Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’nda yerleştirilen yarasa yuvaları üstünde bu çalışmaları yaptıklarını, detaylı yıllar bitmeme etmesi planlanan çalışmaları, yetiştirdikleri öğrencilerin sürdüreceğini dile getirdi.

İlk etapta 1500 gece kuşu halkalanacak

ÇAKÜ’nün yarasalar özelinde tafsilatlı vadeli etkisi olabilecek ayrımsız çalışmaya kandil tuttuğunu ifade fail Ürker, şunları kaydetti:

“Türkiye’da 39 gece kuşu türümüz var. Bunlardan yalnızca biri semere ile sönümsüz ve vücudunun iriliğinden âlem halkalama yapılmayan benzeri gece kuşu türü olduğundan ülkemizde geriye mütezayit 38 türü halkalayabileceğiz. Tığ da 38 asıl odağında değişik habitatlarda, ahenktar yerine izlediğimiz sahalarda elan bir vakitler yerleştirdiğimiz yarasa kutularında tüneyen bireylere ve kolonilere ya da düzenli takip ettiğimiz mağaralardaki kolonilere geçmiş etapta elimizde mevcut 1500 halkayı 1-2 yıl içerisinde takmış olmayı planlıyoruz. Devamında elde edilen verilerin analizine bakarak, halkalama programımızı mufassal yıllar süresince devam ettireceğiz.”