Prof. Dr. Tabiiyet Kolaylı: “Ülkemiz bir bal ülkesi”
KTÜ Malumat Gökçe Yazın Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ilişik Kolaylı:
“Türkiye bal çeşitliliği itibarıyla üstelik dünyanın bildirme iyilerinden; Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan aynı apayrı ülke bulunmayan”
“Sabık sene yaklaşık 110 bin titrem bal üretilirken bu yıl elan hesap yapılmadı ama 150-200 bin ton civarında bal ürettik”
“Türkiye’nin genelinde bal verimi yüksek; Bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü”
“Bal ihracatımız giderek artıyor, özellikle Ortadoğu ülkelerine Arap ülkelerine bal ihracatımız var”
TRABZON – Karadeniz Ustalık Üniversitesi Bilgelik Literatür Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Görelik Kolaylı, Türkiye’nin bal üretimi ve bal çeşitliliği itibarıyla dünyanın önde mevrut ülkeleri ortada saha aldığını belirterek bu zaman bal üretimi açısından çok mübarek geçtiğini söyledi.
Bu sene bal üretimi daha tamlık namına hesaplanmadığını ancak bu rakamın 150-200 bin ton seviyelerinde olduğunu oranlama ettiklerini tamlayan Kolaylı, yemeden içmeden kestane balında gelgel şartlarından ötürü verimin birkaç olduğunu kaydetti.
Türkiye bulunduğu coğrafi konumundan kontekst Asya, Avrupa ve Afrika’nın kamu tıpkısı intikal noktası olması zımnında şanslı bitkiler coğrafyasına hakim pozisyonda bulunduğunu tabir fail Kolaylı “Bu nedenle Türkiye hem bal üretimi hem dahi bal çeşitliliği bakımından dünyanın önde mevrut ülkelerinden birisi. Bal üretimi bakımından bir numara sırada Çin, ikinci sırada Hindistan üçüncü sırada bile Türkiye geliyor. Normalde sabık sene kestirmece 110 bin titrem bal üretilirken bu sene daha adisyon yapılmadı ancak 150- 200 bin ton civarında bal ürettik. 2022 yılı balcıların çok mutlu olduğu aynı yıl. Çoğu bölgede bal verimi haddinden fazla yüksekti elden kestane balında verim bağan oldu, o bile Karadeniz Bölgesinin aşkın yağmur almasından kaynaklandı. Çünkü kestane balı tahminî 2 haftalık bire bir süreçte toplanıyor. O dönemde ara sıra bölgelerde çokça yağmur olduğu üzere kestane balı verimi azaldı. Onun dışında alelhusus Şarki Rum Bölgesi Erzurum, Gümüşhane, Bayburt, Bingöl, Hakkari’ye makul gittiğimiz ahit eli nimetli miktarda bal verimi oldu. Daima arıcılarla angajman halindeyiz, üreticiler bu sene bal üretimi itibarıyla sıradan memnunlar. Karadeniz Bölgesi, Gün Doğusu Küçük Asya Bölgesi bu sen sunu şanslı bölgelerden. Esasta Türkiye’nin genelinde bal verimi faziletli, dolayısıyla bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü bu haysiyetle çokça mutlular. Türkiye tıpkısı bal ülkesi ve bal çeşitliliği itibarıyla da dünyanın yeryüzü iyilerinden. Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan ayrımsız büyüklük bulunmayan” dedi.
“Düzgüsüz yavru bati bandaj var”
Türkiye’nin bal ihracatının anbean arttığına özen calip Prof. Dr. Birlik Kolaylı, “Bal ihracatımız her an artıyor, alelhusus Ortadoğu ülkelerine, Zenci ülkelerine bal ihracatı var. Sahadan aldığımız bilgiler bile bunu destekliyor. Özellikle elverişsiz dışından orman gülü balını alan, kullanan ülkeler var. Gine sahadan aldığımız bilgilere bakarak mikro dışından çok arzu geldiği ifade ediliyor. Özellikle Orman gülü balına (deli bal) tıpkısı rabıta var fakat bu ilginin sebebini tığ hala çözemedik” diye konuştu.
Orman gülü balının yüzdelik 95 oranında Türkiye’da üretildiğini vurgulayan Kolaylı, “Orman gülü balı, deli bal adına dahi adlandırılıyor. Ekincilik ve Orman Bakanlığı satışı durduruldu. Orman gülü balı yerine ta deli bal yerine bile satılamıyor. Gördüğümüz kadarıyla bu balı el altından çiçek balı diye çokça alıp kullananlar var. Bizde aslında bu konuda dikkati kullanmak istiyoruz. Orman gülü balı dünyada yüzdelik 95 oranında Türkiye’de üretiliyor. Türkiye menşeili bal. Bu bal, tıbbı bal olma potansiyeli çokça efdal. Özellikle faziletli gerilim hastalarının bu balı tüketebilir olması amma balla ilgili tam araştırma namevcut. Bu baldan kaynaklanan zehirlenmeler vakalar var, makaleler çokça merkum ancak bu balın tıbbı aynı bal namına kullanılma potansiyeli ile ilişkin araştırmalar sıkı” şeklinde konuştu.
“Anormal baldan çıkar yol yapalım nasıl değerlendirelim”
Prof. Dr. Bağlılık Kolaylı, akademik camiayı balla ilgili iş yapılmasını tavsiye mektubu ettiklerini belirterek şunları söyledi:
“Bilgi insanlarına sesleniyorum; Türkiye’de onlarca ispençiyari fakültesi var, farmakoloji birimleri var. Bu balı lütfen alıp değerlendirin. Bu baldan derman yapalım. Bizim özümüz bu bal. Maşrık Karadeniz Bölgesi, Garp Karadeniz Bölgesi, Sarp’tan Kırklareli’yle büyüklüğünde uzanan hatta orman gülü balı ya saf yerine ya bile ayrıksı çiçeklere karışmış adına üretiliyor. Amma, yasaklanamaz zira orman şeş tıpkı nebat bu balın kıymetini bilemiyoruz. Eksiğimiz, tam düzentileme veri elimizde bulunmayan. O yüzden akademik camiayı bu balla ilişkin çalışma yapmasını kaynak ediyorum. Voltaj düşürücü olarak kullanılma potansiyeli yüksek bizim bile araştırmalarımız var bu konuda. İlaç olması üzere benzeri katıksız bileşiğin evet da bireşimli bileşiğin Safha 1, Faz 2, Faz 3 çalışmalarının yapılması gerekiyor. Bu çalışmalara daha elan başlanılmadı kelle aşamasında icraat. O bakımdan duyar akademisyenlerin bu konuya eğilmelerini nida ediyoruz. Ecnebi ülkelerde balı, temel kendisine kullanıyorlar, ballı şuruplar üretiliyor. Ayrıntılar için, erkân için, yaşlılar üzere azık ulama maddesi yerine tamamlayıcı tıp unsuru kendisine balı kullanıyorlar. bu haysiyetle bal umar namına yardım maddesi yerine kullanılıyor. Dikme bal reçete diyemeyiz, buna tığ gıda katkı maddesi diyoruz.”
“Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, kusurlu bir düşünce”
Yapmacıklı bal üzerine kimi vakit kendilerine şikayetler geldiğini üstelik hatırlatan Kolaylı, balın fiyatı arttıkça kalitesinin arttığı yönündeki düşüncenin hatalı olduğunu söyledi. Kolaylı, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Yapmacıklı bal konusunda bize üstelik bazen şikayetler geliyor. Genelde tüketiciler balı baktığım devir bal sahte midir, değil midir? Lacerem anlayabilirim? Balı koklamayla maalesef anlaşılmıyor değişik analizleri var. birkaç analizde değil mesala prolin değeri yüksekse bu bal kalitelidir. Müfit, prolin değeri yüksekse tamam kalitelidir fakat yüzde beniz kalitelidir anlamına gelmiyor. Çünkü balın içine prolin dahi katabiliyorlar. Zımnında balda ölçülen 10-15 pasaj oynak var. O parametrelerin hepsinin kemometrik namına değerlendirilmesi gerekiyor. Bu yüzden bal kodeksine bakarak belirleme edilen parametreler ölçüldüğü takdirde balın nitelikli olup olmadığı, sahte olup olmadığı analizlerle belirleme edilebiliyor. Ekincilik Bakanlığı onaylı ballar, ya birlikte arıcıların çok gani bildiği güvendiği kimselerden aldıkları ballar kaliteli ballardır. Haddinden Fazla pahalıya satılan ballar Söz Gelişi kilo fiyatı 2 bin 3 bin TL’ye satılan ballar çokça birinci sınıf ballar diyemeyiz, bu da aynı alacak. Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, yanlış aynı us. Ayrıntılı yıllardır ballarla çalışıyorum her çağ aynı derinti bal geliyor bize ama maalesef 150-200 TL’ye satılması gereken balı 2-3 bin TL’ye satabiliyorlar, bunları de görüyoruz. Yüksek fiyatlıdır diye niteleyerek bu bal haddinden fazla kalitelidir anlamı çıkmıyor. Tüketicilerin bu konuda bile cingöz olması gerekiyor. Anzer balı faziletkâr fiyatlara satılan benzeri baldır. Anzer balının aynı marka değeri oluşmuştur çok beş altı üretilen tıpkı baldır. Belki bu sene tıpkısı titrem iki ton üretilmiştir, bu yıl az buçuk henüz bereketli geçtiği üzere. Bu bildirme kâm meselesi. Elhak Anzer balı coğrafi işaretli olduğundan talepte çok olunca fiyatı otomatikman artıyor. Buna tıpkı itirazımız bulunmayan, cins fakat başka çiçek ballarında bunu görüyorum 850 TL, bin TL, bin 500 TL’ye satılıyor.”
